بررسی نوزمین ساختی مخروط افکنه های گسل کوهبنان

گسل کوهبنان در حاشیه جنوب غربی کوچک قاره ایران مرکزی در بین بلوک طبس و بلوک یزد از شمال غربی کرمان تا شمال غربی بهاباد واقع در شرق بافق با طول 300 کیلومتر و امتداد شمال غربی-جنوب شرقی ادامه دارد. این گسل یکی از لرزه خیزترین روندهای ساختاری در استان کرمان وشرق بافق یزد به شمار می آید. آخرین فعالیت لرزه ای مهم آن درتاریخ 12/1/81 با 3/4=ms درقطعه شمال غربی ده زوئیه این گسل اتفاق افتاد گسل فعال کوهبنان به صورت قطعات جدا از هم شکل گرفته است که حرکت در قطعات جنوب شرقی و میانی ان راستا لغز راست بُر با مؤلفه معکوس و در قطعات شمال غربی ان راستا لغز راست بر با مؤلفه عادی در پلیو- کواترنری بوده است. مطا لعه مخروط افکنه ها در دشت زرند, طغرل جرد و بها باد نشان می دهد که تشکیل، توسعه و ریخت شناسی این مخروط افکنه ها تحت تاثیر فعالیت زمین ساختی قطعات گسل کوهبنان واقع در پیشانی رشته کوه های کرمان- کوهبنان و رشته کوه های غربی دشت بهاباد بوده است. درحاشیه شرقی دشت زرند چندین مخروط افکنه در کنار هم به صورت پیوسته به هم و با هم پوشانی جانبی در مجاور قطعات گسلی تیکدر- گور چوئیه,خانوک, ریگ آباد- داهویه, اپانک- سرباغ, گیسک, در تنگل, ده زوئیه و شمال غربی ده زوئیه تشکیل شده است. راس مخروط ها هیچ پیشرفتگی به سمت جبهه کوهستان نشان نمی دهد و جوان ترین بخش مخروط ها نزدیک به راس آنها می باشد. در سطح مخروط ها مناطق فعال وغیرفعال و گاهاً بریدگی عمیق ایجاد شده است. نیمرخ طولی قطعه ای و گاهی با شیب کاهش یابنده, نیمرخ عمقی گوه ای با حداکثر ضخامت مخروط در مجا ورت قطعات گسلی و یا عدسی شکل, ساختمان داخلی غالباً دفن شده و کمتر فلسی و گاهی متد اخلی, مجرای اصلی و کناری و حاشیه ای, جورشدگی ضعیف, درشت شدن رسوبات به طرف بالا در مقطع قائم از مشخصات دیگر این مخروط افکنه ها می باشد. در رسوبات نیمه سخت شده مخروط افکنه های خانوک, سرباغ, ده زوئیه شمال غربی ده زوئیه شکستگی های نوزمین ساحتی آشکار مشاهده می شود. در حاشیه شرقی شهر دشت طغرل جرد و حاشیه غربی دشت بهاباد در مجاورت قطعات گسلی طغرل جرد, عباس آباد, درگز-گودگز، جنوب شرق گوار، فخر آباد، حسین آباد و کوه سرخ نیز چندین مخروط افکنه در کنار هم، به صورت پیوسته و با همپوشانی جانبی تشکیل شده است که در رأس آنها هیچ پیشرفتگی به سمت جبهه کوهستان ندارد و یک آبراهه اصلی به سطح آنها وارد می شود. مجرای اصلی آنها حاشیه ای و کناری بوده و فعال و غیرفعال و بریدگی های عمیق در سطح مخروط ها ایجاد شده است. در رسوبات مخروط افکنه های فخرآباد، خوش آباد و حسین آباد شکستگی های نوزمین ساخت آشکار مشاهده می شود. بر اساس ریخت شناسی سطحی، تغییرات عمقی و ساختمان داخلی مخروط افکنه ها نتیجه می شود که: 1) در اثر فعالیت نوزمین ساختی قطعات گسلی کوهبنان واقع درحد کوه و دشت درحین تشکیل مخروط افکنه ها، پیشانی کوهستان به طور متناوب بالا رفته است و یا محدوده کوهپایه پائین رفته است وتوأماً با آن کوهستان یک جابه جائی راست بُر نیز نسبت به دشت داشته است. 2) قطعات گسلی خانوک، ریگ آباد، گیسک، درتنگل، اپانگ- سرباغ، شمال غربی ده زوئیه و فخرآباد فعال ترین قطعات در زمان تشکیل مخروط افکنه ها و بعد از آن بوده اند.